Μια πολιτεία μαγική, τυλιγμένη με θρύλους, παραδόσεις και ιστορία.
Ιδρυτής της πόλης του Ναυπλίου ήταν ο Ναύπλίος, καρπός του έρωτα του Ποσειδώνα με την Αμυμώνη. Ο Ναυπλίος παντρεύτηκε την Κλυμένη και έκανε τρία παιδιά: τον Παλαμήδη, τον Οίακα και τον Ναυσιμέδοντα. Οχύρωσε την πόλη και έχτισε το κάστρο δίνοντας το όνομα του πρώτου του γιου, Παλαμήδη.
Η ιστορία του Ναυπλίου άρχισε περίπου τον 8ο π.χ. αιώνα και αυτό αποδεικνύεται από τα μνημεία που διασωθήκαν, όπως ίχνη από τα «πολυγωνικά» τείχη στην Ακροναυπλία και τάφοι στα βόρεια του Παλαμηδιού όμοιοι με αυτούς της Μυκηναϊκής περιόδου.
Η μικρή πόλη του Ναυπλίου απέκρουσε τότε πολλούς επιδρομείς, όμως κατά την διάρκεια του Μεσσηνιακού πολέμου έχοντας συμμαχήσει με τους Σπαρτιάτες (εχθρούς των Αργείων), κατακτήθηκε από τον βασιλιά του Άργους Δαμοκράτιδα, καταστράφηκε και λειτουργούσε σαν λιμάνι του Άργους.
Η ιστορία και η αίγλη του Ναυπλίου αρχίζει πολύ αργότερα με την ίδρυση του Βυζαντινού κράτους, οπότε αναγνωρίζεται από τους Βυζαντινούς ως εμπορικό κέντρο της Ανατολικής Πελοποννήσου μεγάλης στρατηγικής σημασίας. Το 1180 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Μανουήλ Κομνηνός όρισε άρχοντα του Ναυπλίου τον Λέοντα Σγουρό, ο οποίος κυρίευσε το Αργός, την Κόρινθο και έφτασε ως την Αθήνα. Το 1204 όμως η Βυζαντινή αυτοκρατορία καταλύεται και η Πελοπόννησος δίδεται στους Φράγκους, οι οποίοι οχυρώνουν την Ακροναυπλία και δημιουργούν το Φράγκικο φρούριο. Μένουν μέχρι το 1390 μ.Χ. και μετά η πόλη κυριαρχείται από τους Ενετούς(1390-1540), οι οποίοι ενισχύουν την οχύρωση των δυο φρουρίων της πόλης, κατασκευάζουν και τρίτο ενετικό φρούριο, το 1470, ένα προμαχώνα «τα πέντε αδέρφια (πέντε ίδια κανόνια), που υπάρχει μέχρι σήμερα.
Ακόμη λόγω του ότι ο πληθυσμός του Ναυπλίου αυξάνεται ασφυκτικά, οι Ενετοί επέκτείναν την πόλη, την οχύρωσαν με τείχη, έφτιαξαν πολλά κτίρια, όπως ο ναός του Αγίου Γεωργίου(μητρόπολη Ναυπλίου σήμερα) και κατασκεύασαν επίσης και υδραγωγείο φέρνοντας νερό από την Άρεια.
Το 1540 η πόλη κυριαρχείται από τους Τούρκους μέχρι το 1686, όταν ο αντιναύαρχος Μοροζίνης επικεφαλής των Ενετών, μετά από σκληρή μάχη κατέλαβε την πόλη. Άρχισε την οχύρωση του Παλαμηδιού αλλά δεν πρόλαβε να τελειώσει το έργο του γιατί πέθανε ξαφνικα. Το έργο του όμως το ολοκλήρωσε ο μεγάλος βενετσιάνος Αυγουστίνος Σαγρέδος, δημιουργώντας έτσι το πιο τρανό κάστρο της ανατολικής Μεσογείου.
Μέσα στο κάστρο έφτιαξε και την μικρή εκκλησία του Αγίου Ανδρέα. Επισκεύασε τα τείχη της Ακροναυπλίας και έφτιαξε δυο προμαχώνες δεξιά και αριστερά της Πύλης της ξηράς, επάνω της δε έστησε ένα πέτρινο λιοντάρι, τον θυρεό της Βενετιας. Το Ναύπλιο γίνεται πρωτεύουσα του βασιλείου του Μοριά.
Οι Ενετοί έμειναν μέχρι το 1715, όταν οι Τούρκοι λόγω της πτώσης της Ενετίας, κατέλαβαν όλες τις κτήσεις της στην Μεσόγειο.
Έτσι το 1718 η Πελοπόννησος παραδίδεται επίσημα στους Τούρκους και δημιουργείται το βιλαέτι της Πελοποννήσου με πρωτεύουσα το Ναυπλιο. Η μορφή της πόλης αλλάζει. Χτίζονται τζαμιά όπως το μεγάλο τζαμί στην πλατεία Συντάγματος, όπου αργότερα στεγάστηκε η πρώτη Βουλή των Ελλήνων(Βουλευτικό), το μικρό τζαμί στην πλατεία Συντάγματος (αργότερα πρώτο δημοτικό σχολείο) και γενικά η πόλη παίρνει μια ανατολίτικη όψη.
Το 1768 η πρωτεύουσα της Πελοποννήσου μεταφέρθηκε στην Τρίπολη και το Ναύπλιο παραμένει υπό την κυριαρχία των Τούρκων με χιλιάδες προβλήματα κα βαρβαρότητες εις βάρος των Ελλήνων.
Οι Έλληνες επηρεασμένοι από τις μεγάλες εξελίξεις στην Ευρώπη, άρχισαν να οργανώνονται σιγά σιγά και το 1820 με την ίδρυση της Φιλικής εταιρίας υπό τον Δημήτριο Υψηλάντη, έτοιμοι πια για τον αγώνα της ανεξαρτησίας τους, κήρυξαν την έναρξη της επανάστασης στις 25 Μαρτίου του 1821.
Οι οπλαρχηγοί της Πελοποννήσου άρχισαν τον αγώνα τους για την απελευθέρωση του Ναυπλίου και τον Νοέμβριο του 1822, με αρχηγό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, η πόλη αποκτά την ανεξαρτησία της με κορυφαίο γεγονός την κατάληψη του κάστρου του Παλαμηδιού από τον γενναίο Στάικο Σταικόπουλο και τους άνδρες του.
Το Γενάρη του 1823 το Ναύπλιο γίνεται πρωτεύουσα του ελευθέρου ελληνικού κράτους. Αρχές του 1828 έρχεται στο Ναύπλιο ο πρώτος κυβερνήτης του ελληνικού κράτους, ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο οποίος μετά από τρία χρόνια,το 1831, δολοφονείται μπροστά στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα από τους Μαυρομιχαλαίους. Το 1833 έρχεται στο Ναύπλιο ο Όθωνας από την Βαυαρία, ως βασιλιάς της Ελλάδας. Το 1834 η πρωτεύουσα της Ελλάδας αλλάζει και μεταφέρεται στην Αθηνα. Την ίδια χρονιά φυλακίζεται στο Παλαμήδι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ως υπονομευτής του Όθωνα.Απελευθερώνεται μετά από δυο χρονια. Η βασιλεία του Όθωνα διήρκεσε ως το 1862.
Στην περίοδο διακυβέρνησης του Καποδίστρια και του Όθωνα η πόλη του Ναυπλίου άλλαξε καθοριστικά. Χτίζονται κτίρια (τελωνείο, γυμνάσιο Όθωνα κ.α.), ανοίγονται δρόμοι (Μεγάλος δρόμος) και γενικά η πόλη εκσυγχρονίζεται.
Το Ναύπλιο σήμερα είναι μια από τις πιο ιστορικές πόλεις της Ελλάδας με κτίρια και μνημεία που μαρτυρούν το πλούσιο και πολυποίκιλο παρελθόν της.
